Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι συνήθως 4 και μπορούν σπάνια να φτάσουν έως 6 αδένες μεγέθους μπιζελιού που εφάπτονται με τον θυρεοειδή αδένα από την πίσω πλευρά.
Ο ρόλος τους στον οργανισμό είναι με την ορμόνη που παράγουν και ονομάζεται παραθορμόνη, να ρυθμίζουν τη σωστή διαχείριση του ασβεστίου στον οργανισμό.
Στις περιπτώσεις όπου ένας ή περισσότεροι παραθυρεοειδείς αδένες διογκώνονται, τότε εκκρίνεται μεγαλύτερη ποσότητα της παραθορμόνης με αποτέλεσμα να διακόπτεται η ορθή διαχείριση του ασβεστίου στον οργανισμό. Αυξάνει η ποσότητα ασβεστίου στο αίμα (υπερασβεσταιμία), ενώ στερείται ασβεστίου το μυοσκελετικό σύστημα, με αποτέλεσμα να προκαλείται οστεοπόρωση. Η υπερασβεσταιμία δημιουργεί επίσης λίθους οι οποίοι προκαλούν πρόβλημα στους νεφρούς, επηρεάζει το γαστρεντερικό, το καρδιαγγειακό και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
Τα αίτια που προκαλούν διόγκωση των παραθυρεοειδών αδένων είναι το καλοήθες παραθυρεοειδικό αδένωμα και η υπερπλασία πολλαπλών αδένων. Σπάνια μπορεί να οφείλεται και σε καρκίνο των παραθυρεοειδών.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του παραθυρεοειδικού αδενώματος είναι: Αδυναμία, εύκολη κόπωση, ατονία, πόνους στην κοιλιά, δίψα, απώλεια όρεξης, αναίτιους εμέτους. Συχνά εντοπίζεται κατά τη διερεύνηση ασθενών με υποτροπιάζουσες νεφρολιθιάσεις, κάταγμα και σε νεαρή ηλικία που οφείλεται σε οστεοπόρωση, πεπτικό έλκος, υπέρταση.
Η διάγνωση προκύπτει από εξειδικευμένες αιματολογικές εξετάσεις, υπέρηχο, αξονική και μαγνητική τομογραφία, καθώς και σπινθηρογράφημα τραχήλου που θα επιβεβαιώσουν όχι μόνο τον υπερθυρεοειδισμό, το είδος της πάθησης αλλά και τον αριθμό των πασχόντων αδένων.
Η θεραπεία του παραθυρεοειδικού αδενώματος είναι χειρουργική και απαιτείται έμπειρος χειρουργός διότι η επέμβαση περιλαμβάνει πολύ λεπτούς χειρισμούς. Διενεργείται με ολική νάρκωση. Αφαιρούνται οι πάσχοντες παραθυρεοειδείς αδένες και στις περιπτώσεις όπου διαπιστωθεί βλάβη σε όλους τους αδένες, η σύγχρονη χειρουργική πρακτική είναι η μεταμόσχευση μικρών τμημάτων παραθυρεοειδικού ιστού στους μύες του αντιβραχίου, ώστε να συνεχίσουν να ρυθμίζουν σε κάποιο βαθμό τη μεταφορά του ασβεστίου στον οργανισμό.
Ο ασθενής την επόμενη ημέρα εξέρχεται από την κλινική με πλήρη ίαση και χωρίς φαρμακευτική θεραπεία. Η ρύθμιση του ασβεστίου στον οργανισμό αρχίζει άμεσα και η πλήρης αποκατάσταση της απώλειας στα οστά ολοκληρώνεται με την πάροδο των χρόνων.